اطلاعات و صورت‌های مالی

1. 1 -صورتهاي مالي مجموعه و شرکت حفاري شمال(سهامي عام) شامل ترازنامه‎ها به تاريخ 29 اسفند 1396 و صورتهاي سود و زيان وجريان وجوه نقد براي سال مالي منتهي به تاريخ مزبور و يادداشت‏هاي توضيحي 1 تا 35توسط اين سازمان، حسابرسي شده است.

2. 2 -مسئوليت تهيه صورتهاي مالي ياد شده طبق استانداردهاي حسابداري، با هيئت مديره شرکت است. اين مسئوليت شامل طراحي، اعمال و حفظ کنترلهاي داخلي مربوط به تهيه صورتهاي مالي است به گونه‌اي که اين صورتها عاري از تحريف با اهميت ناشي از تقلب يا اشتباه باشد.

3. 3 -مسئوليت اين سازمان، اظهارنظر نسبت به صورتهاي مالي ياد شده براساس حسابرسي انجام شده طبق استانداردهاي حسابرسي است. استانداردهاي مزبور ايجاب مي‌کند اين سازمان الزامات آيين رفتار حرفه‌اي را رعايت و حسابرسي را به گونه‌اي برنامه ريزي و اجرا کند که از نبود تحريف با اهميت در صورتهاي مالي، اطمينان معقول کسب شود. حسابرسي شامل اجراي روش‏هايي براي کسب شواهد حسابرسي درباره مبالغ و ديگر اطلاعات افشا شده در صورتهاي مالي است. انتخاب روش‏هاي حسابرسي، به قضاوت حسابرس، از جمله ارزيابي خطرهاي تحريف با اهميت ناشي از تقلب يا اشتباه در صورتهاي مالي، بستگي دارد. براي ارزيابي اين خطرها، کنترلهاي داخلي مربوط به تهيه و ارائه صورتهاي مالي به منظور طراحي روش‏هاي حسابرسي مناسب شرايط موجود، و نه به قصد اظهارنظر نسبت به اثربخشي کنترلهاي داخلي واحد تجاري، بررسي مي‌شود. حسابرسي همچنين شامل ارزيابي مناسب بودن رويه‌هاي حسابداري استفاده شده و معقول بودن برآوردهاي حسابداري انجام شده توسط هيئت‌مديره و نيز ارزيابي کليت ارائه صورتهاي مالي است. اين سازمان اعتقاد داردکه شواهد حسابرسي کسب شده، براي اظهارنظرمشروط نسبت به صورتهاي مالي، کافي و مناسب است. همچنين اين سازمان مسئوليت داردبه عنوان بازرس قانوني، مواردعدم رعايت الزامات قانوني مقرر در اصلاحيه قانون تجارت و مفاد اساسنامه شرکت و نيز ساير موارد لازم را به مجمع عمومي عادي صاحبان سهام گزارش کند.

4. 4 -دريافتني‌هاي تجاري و غيرتجاري، به شرح يادداشت توضيحي 5، شامل مبلغ 439ر1 ميليارد ‏ريال مطالبات از کارفرمايان و ساير شرکت‏ها، انتقالي از سنوات قبل ‏است که تا تاريخ اين گزارش وصول نشده و مبلغ 078ر1 ميليارد ريال ذخيره مطالبات مشکوک‏الوصول از اين بابت در حسابها منظور شده است. علاوه بر آن پيش‏پرداخت‏هاي جاري و سرمايه‏اي نيز شامل مبلغ 140 ميليارد ريال اقلام انتقالي از سال‏هاي قبل بوده که اقدامات انجام شده جهت دريافت کالاي مربوط به نتيجه نرسيده است. با توجه به موارد فوق و به دليل عدم دسترسي به مستندات مورد نياز، ميزان قابل بازيافت دارايي‏هاي مزبور و تعديلات احتمالي از اين بابت بر صورتهاي مالي براي اين سازمان مشخص نمي‏باشد.
5. 5 -با عنايت به يادداشت توضيحي 5-2-12، مطابق برگ‏هاي قطعي و مطالبه ماليات ارزش افزوده صادره از طرف سازمان امور مالياتي، بابت ماليات و عوارض ارزش افزوده سالهاي 1391 الي 1395 مبلغ 297ر1 ميليارد ريال (شامل مبلغ 529 ميليارد ريال جريمه) مطالبه گرديده که از اين بابت مبلغ 437 ميليارد ريال پرداخت شده است. ضمن اينکه نتيجه رسيدگي به ماليات و عوارض ارزش افزوده سال مالي مورد گزارش نيز که طبق رويه مورد عمل شرکت محاسبه شده، تا تاريخ اين گزارش اعلام نشده و از اين بابت مبلغ 166 ميليارد ريال ذخيره در حسابها منظور شده است. همچنين ذخيره ماليات عملکرد سال مورد گزارش و سال مالي قبل، موضوع يادداشت توضيحي 13، صرفا براساس سود ابرازي و در نظر گرفتن معافيت‏هاي قانوني و بدون در نظر گرفتن سوابق مالياتي در حسابها منظور شده است. با توجه به موارد فوق و با در نظر داشتن سوابق مالياتي شرکت، تعديل حسابها ضروري است اما تعيين مبلغ دقيق آن در حال حاضر براي اين سازمان امکانپذير نمي‏باشد.
6. 6 -با عنايت به يادداشت‏هاي توضيحي 12و 16، بابت صورت وضعيت‏هاي تأييد نشده پيمانکاران و حق بيمه قراردادهاي خاتمه يافته، به ترتيب مبلغ 531ر1 ميليارد ريال و 835ر1 ميليارد ريال ذخيره در حسابها منظور گرديده است اما برآوردهاي انجام شده توسط اين سازمان بيانگر کسري ذخيره مي‎باشد. باتوجه به موارد فوق هر چند تعديل حسابها ضروري است اما تعيين مبلغ دقيق آن در حال حاضر براي اين سازمان مقدور نمي‎باشد.
7. 7-درآمدهاي عملياتي به شرح يادداشت توضيحي 22، شامل مبلغ 446ر1 ميليارد ريال (شامل مبلغ 918 ميليارد ريال کارکرد بدون تمديد قرارداد با شرکت‏هاي نفت مناطق مرکزي و فلات قاره) بابت بخشي از کارکرد دکل‏ها، خدمات جانبي، سکوي حفاري سحر 2، راهبري دکل سينا يک و راهبري شناورهاي کاسپين بوده که برخلاف استانداردهاي حسابداري و رويه افشاء شده در يادداشت توضيحي 8-2، قبل از تأييد صورت‏وضعيت‏ها توسط کارفرما در حسابها منظور شده است. با توجه به موارد فوق تعديل حسابها ضروري است امّا تعيين مبلغ دقيق آن در حال حاضر براي اين سازمان ميسر نمي‏باشد.
8. 8-پاسخ تاييديه‎هاي درخواستي جهت پيش‎پرداخت‏هاي جاري به مبلغ 127 ميليارد ريال و پرداختني‎هاي تجاري و غيرتجاري به مبلغ 565 ميليارد ريال دريافت نشده است. همچنين تائيديه‎هاي واصله از دريافتني‎هاي تجاري و غيرتجاري به مبلغ 481ر3 ميليارد ريال (به طور عمده نفت مناطق مرکزي و پترو گوهر فراساحل کيش) و پرداختني‎هاي تجاري و غيرتجاري به مبلغ 551 ميليارد‌ ريال داراي مغايرت نامساعد با دفاتر شرکت مي‎باشد که توجيه نشده است. با توجه به موارد فوق تعديلات احتمالي که در صورت دريافت پاسخ تاييديه‎هاي واصل نشده و رفع مغايرت‎هاي مزبور بر صورتهاي مالي مورد گزارش ضرورت مي‎يافت، براي اين سازمان مشخص نمي‎باشد.

9. 9- به نظر اين سازمان، به استثناء آثار موارد مندرج در بندهاي 5 الي 7 و همچنين به استثناي آثار احتمالي موارد مندرج در بندهاي 4 و 8، صورت‌هاي مالي ياد شده در بالا، وضعيت مالي مجموعه و شرکت حفاري شمال (سهامي عام) در تاريخ 29 اسفند 1396، عملکرد مالي و جريان‏هاي نقدي مجموعه و شرکت براي سال مالي منتهي به تاريخ مزبور، را از تمام جنبه‌هاي با اهميت، طبق استانداردهاي حسابداري، به نحو مطلوب نشان مي‌دهد.

10. 10-همانگونه که در صورت سود و زيان شرکت اصلي منعکس است، به رغم افزايش درآمدها نسبت به سال قبل، سود نا خالص شرکت، به دليل افزايش بهاي تمام شده درآمد عملياتي، ناشي از توقف يا کاهش فعاليت برخي از دکل‏هاي حفاري، عدم تمديد برخي از قراردادها، زيان پروژه آزادگان، افزايش هزينه‏هاي کالا و مواد، هزينه‏هاي عمومي و عملياتي و به نتيجه نرسيدن ساخت يکي از حفره‏ها، به ميزان 97 درصد کاهش يافته است. همچنين دوره وصول مطالبات به 488 روز افزايش يافته و مبلغ 885ر6 ميليارد ريال مطالبات شرکت از تعدادي کارفرمايان طي سالهاي 1392 الي 1395 و طلب از شرکت وابسته نيروي مرکزي صبا وصول نشده و عدم پرداخت به موقع اقساط تسهيلات مالي منجر به تمديد آن و تحميل جريمه به شرکت گرديده است. علاوه براين ناتواني شرکت در پرداخت سود سهام به شرح مندرج در يادداشت توضيحي2-31، منجر به طرح شکايت از طرف برخي از سهامداران گرديده که طبق رأي هيئت داوري بازار بورس اوراق بهادار، بابت برخي از موارد مطرح شده شرکت مورد گزارش محکوم به پرداخت مبلغ 529 ميليارد ريال سود سهام معوقه مزبور و نيز پرداخت هزينه‏هاي کميته سازش و خسارت تأخير تاديه گرديده و بقيه موارد در دست رسيدگي مي‏باشد. ضمن اينکه مدت 6 فقره از قراردادهاي شرکت (که حدود 68 درصد درآمد سال مورد گزارش را تشکيل مي‏دهد) به اتمام رسيده و اقدامات انجام شده جهت تمديد آن به نتيجه نرسيده است. با عنايت به موارد فوق توجه مجمع عمومي را به اتخاذ تمهيداتي به منظور افزايش فعاليت عملياتي، کاهش هزينه‎ها، دريافت مطالبات و پرداخت به موقع تعهدات جلب مي‎نمايد. اظهارنظر اين سازمان در اثر مفاد اين بند مشروط نشده است.
11. 11-به شرح يادداشت توضيحي 11، دارايي‏هاي ثابت مشهود شامل وسايل و تجهيزات دريايي به بهاي تمام شده 95 ميليارد ريال، از پوشش بيمه‎اي مناسب برخوردار نمي‎باشد. اظهارنظر اين سازمان در اثر مفاد اين بند مشروط نشده است.

12. 12-مسئوليت "ساير اطلاعات" با هيئت‌مديره شرکت است. "ساير اطلاعات" شامل اطلاعات موجود در گزارش تفسيري مديريت است. اظهارنظر اين سازمان نسبت به صورتهاي مالي، در برگيرنده اظهارنظر نسبت به "ساير اطلاعات" نيست و نسبت به آن هيچ نوع اطميناني اظهار نمي‌شود. درارتباط با حسابرسي صورتهاي مالي، مسئوليت اين سازمان مطالعه "ساير اطلاعات" به منظور شناسايي مغايرت‌هاي با اهميت آن با صورتهاي مالي يا با اطلاعات کسب شده در فرآيند حسابرسي و يا تحريف‌هاي بااهميت است. در صورتيکه اين سازمان به اين نتيجه برسد که تحريف بااهميتي در "ساير اطلاعات"وجود دارد، بايد اين موضوع را گزارش کند. همانطور که در بندهاي 5 الي 7 بخش" مباني اظهارنظر مشروط" در بالا توضيح داده شده، پرداختني‏هاي تجاري و غيرتجاري، ماليات پرداختني، ذخائر و درآمدهاي عملياتي در صورتهاي مالي داراي تحريف بااهميت است. به همين دليل اين سازمان به اين نتيجه رسيده که مبالغ يا ساير اقلام مندرج در گزارش تفسيري مديريت در ‎خصوص موارد فوق نيز به طور بااهميتي تحريف شده است. همچنين همانطور که در بندهاي 4 و 8 بخش "مباني اظهارنظر مشروط" شرح داده شده، در تاريخ ترازنامه، اين سازمان به دليل عدم دسترسي به اطلاعات لازم، نتوانسته شواهد حسابرسي کافي و مناسب درخصوص قسمتي از ارزش دفتري دريافتني‏هاي تجاري و غيرتجاري، پيش‏پرداخت‏هاي جاري و سرمايه‏اي و پرداختني هاي تجاري و غير تجاري به دست آورد. از اين رو، اين سازمان نمي‎تواند نتيجه‏گيري کند که "ساير اطلاعات" در ارتباط با موارد مذکور حاوي تحريف بااهميت است يا خير. توضيح اينکه "ساير اطلاعات" ارائه شده مربوط به شرکت اصلي است. لذا نتيجه‎گيري اين سازمان صرفا نسبت به گزارش تفسيري شرکت اصلي است.

13. 13-به منظور جلوگيري از تقسيم منافع موهوم، نظر مجمع‌عمومي صاحبان سهام را هنگام تصميم‌گيري در خصوص تقسيم سود سهام، به مطالب مندرج در بندهاي 4 الي 7 اين گزارش و نيز اين نکته که سود قابل تخصيص طبق صورتهاي مالي مجموعه به ميزان 21 ميليارد ريال کمتر از سود قابل تقسيم طبق صورتهاي مالي شرکت حفاري شمال (سهامي عام) مي‏باشد، جلب مي‏نمايد.
14. 14باتوجه به يادداشت توضيحي 2-3-1، علي‎رغم منقضي شدن تاريخ ماموريت تعداد 280 نفر از پرسنل رسمي انتقالي از شرکت ملي نفت ايران به شرکت مورد گزارش در تاريخ 27/2/1395، وضعيت استخدامي آنان تا کنون تعيين تکليف نشده است.
15. 15-با عنايت به يادداشت توضيحي 2-11 به رغم تسويه تسهيلات مالي دريافت شده از بانک ملت شعبه مستقل مرکزي، کماکان دکل‎هاي حفاري 110، 114، 115 و 116 در رهن بانک بوده و اقدام مؤثري در خصوص فک رهن آنها به عمل نيامده است.
16. 16-موارد عدم رعايت الزامات قانوني مقرر در اصلاحيه قانون تجارت و اساسنامه شرکت به شرح زير است: 1-16-مفاد مواد 110 و 112 اصلاحيه قانون تجارت و مفاد ماده 28 اساسنامه به ترتيب در خصوص معرفي نماينده شخص حقوقي جهت عضويت در هيئت‎مديره و دعوت مجمع عمومي عادي جهت تکميل اعضاء هيئت‎مديره. با توجه به اينکه نمايندگان شرکت‏هاي سرمايه‏گذاري نفت و گاز پتروشيمي تأمين و شرکت انرژي گستر سينا با تأخير معرفي شده‏اند.
17. 2-16-مفاد ماده 240 اصلاحيه قانون تجارت، در خصوص پرداخت سود سهام حداکثر ظرف مدت 8 ماه پس ازتصميم مجمع‌عمومي.
18. 3-16-اقدامات هيئت‎مديره جهت انجام تکاليف مقرر در مجمع عمومي عادي مورخ 24‎تير1396 صاحبان سهام در رابطه با بندهاي 4، 5، 7، 10، 14، 15، 19 و 20 اين گزارش و موارد زير به نتيجه نهايي نرسيده است: الف-اقدام به برگزاري مجمع عمومي عادي به طور فوق‎العاده در صورت عدم حضور اعضاي هيئت‎مديره در سه جلسه متوالي. با توجه به عدم حضور نمايندگان شرکت سرمايه‏گذاري نفت و گاز پتروشيمي تأمين و شرکت انرژي گستر سينا بيش از سه جلسه متوالي در هيئت مديره. ب-پرداخت سهم سود سهامداران با رعايت مفاد ماده 148 اصلاحيه قانون تجارت. با توجه به مبالغ پرداختي به شرکت مالي و سرمايه‏گذاري پيشرو ايران(سهامدار عمده) و شرکت سرمايه‏گذاري تامين اجتماعي نيروهاي مسلح (شستان) موضوع يادداشت توضيحي 3-14. ج-کاهش دوره وصول مطالبات. د-تدوين آيين‏نامه تفکيک هزينه‏هاي جاري از سرمايه‏اي.
19. 17-معاملات مندرج در يادداشت توضيحي 1-33، به عنوان کليه معاملات مشمول ماده 129 اصلاحيه قانون تجارت که طي سال مالي مورد گزارش انجام شده و توسط هيئت مديره شرکت به اطلاع اين سازمان رسيده، مورد بررسي قرار گرفته است. در مورد معاملات مذکور، مفاد ماده فوق مبني بر کسب مجوز از هيئت مديره و عدم شرکت مدير ذينفع در رأي گيري رعايت شده است. ضمن اينکه نظر اين سازمان به شواهدي حاکي از اينکه معاملات مزبور با شرايط مناسب تجاري و در روال عادي عمليات شرکت انجام نگرفته باشد، جلب نگرديده است.
20. 18-گزارش هيئت‌مديره درباره فعاليت و وضع عمومي شرکت، موضوع ماده 232 اصلاحيه قانون تجارت، که به منظورتقديم به مجمع عمومي عادي صاحبان سهام تنظيم گرديده، مورد بررسي اين سازمان قرارگرفته است. با توجه به رسيدگي‏هاي انجام شده، نظر اين سازمان به موارد با اهميتي حاکي از مغايرت اطلاعات مندرج درگزارش مذکور با اسناد و مدارک ارائه شده ازجانب هيئت‌مديره، جلب نشده است.
21. 19-ضوابط و مقررات وضع شده توسط سازمان بورس و اوراق بهادار، در سال مالي مورد گزارش بشرح زير رعايت نشده است: 1-19-مفاد بندهاي 3، 4 ، 6 مکرر و تبصره 8 ماده 7، تبصره ماده 9، مواد 10 و 12 مکرر دستورالعمل اجرايي افشاي اطلاعات شرکت‏هاي ثبت شده نزد سازمان بورس اوراق بهادار، درخصوص افشاء صورتهاي مالي ميان دوره‎اي 3، 6 و 9 ماهه حسابرسي نشده، صورتهاي مالي 6 ماهه حسابرسي شده، اطلاعات وضعيت عمليات ماهانه در مهلت‏هاي تعيين شده، تهيه گزارش تفسيري مديريت مطابق دستورالعمل سازمان بورس و اوراق بهادار، افشاء تغيير در ترکيب اعضاء هيئت مديره، افشاء صورت جلسه مجمع عمومي عادي، افشاء گزارش کنترلهاي داخلي، ظرف مهلت‏هاي تعيين شده. 2-19-مفاد بندهاي 3 و 7 ماده 6 دستورالعمل پذيرش اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران، درخصوص حداقل ميزان درصد سهام شناور (به ميزان 20 درصد) و نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارايي‌ها (به ميزان 30 درصد). توضيح اينکه در تاريخ ترازنامه موارد فوق به ترتيب 8/7 درصد و 5/22 درصد بوده است. 3-19-مفاد مواد 5 و 17 دستورالعمل انضباطي ناشران پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، درخصوص پرداخت سود تقسيم شده مصوب مجمع عمومي، طبق برنامه اعلام شده و در مهلت قانوني و افشاء حداکثر سود قابل تقسيم با توجه به وضعيت نقدينگي. 4-19-مفاد ماده 28 اساسنامه نمونه شرکت‏هاي ثبت شده نزد سازمان بورس اوراق بهادار، درخصوص دعوت از مجمع عمومي عادي جهت تکميل اعضاي هيئت‌مديره، با توجه به مورد مندرج در بند 1-16 اين گزارش. 5-19-مفاد ماده 10 دستورالعمل‎ کنترل‏هاي داخلي ناشران پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، مبني بر تشکيل واحد حسابرسي داخلي زيرنظر کميته حسابرسي. توضيح اينکه در ساختار تشکيلات شرکت، واحد حسابرسي داخلي تحت نظر مديرعامل مي‏باشد.
22. 20-در اجراي ماده 33 دستورالعمل اجرايي مبارزه با پولشويي توسط حسابرسان، رعايت مفاد قانون مبارزه با پولشويي، آيين‎نامه‎ها و دستورالعمل‎هاي اجرايي مرتبط در چارچوب چک‎ ليست‎هاي ابلاغي مرجع ذيربط و استانداردهاي حسابرسي توسط اين سازمان مورد ارزيابي قرار گرفته ‎است. در اين خصوص به استثناء عدم اجراي مواد 11،16و 21 دستورالعمل اجرايي مبارزه با پولشويي در شرکت‎هاي تجاري و موسسات غير تجاري، در خصوص آموزش کارکنان و نظارت بر استقرار سيستم کنترل‏هاي داخلي، تدوين رويه‎هاي قابل اتکاء جهت کشف معاملات مشکوک و ابلاغ آن به کارکنان و اجراي برنامه آموزش مستمر براي کارکنان درخصوص چگونگي شناسايي ارباب رجوع، اين سازمان به موارد با اهميت ديگري حاکي از عدم رعايت قوانين و مقررات ياد شده برخورد نکرده ‎است.