اطلاعات و صورت‌های مالی میاندوره‌ای تلفیقی

1. صورت وضعيتهاي مالي تلفيقي گروه و بانک کارآفرين (شرکت سهامي عام) در تاريخ 31 شهريور ماه 1398 و صورتهاي سود و زيان، سود و زيان جامع، تغييرات در حقوق صاحبان سهام و جريانهاي نقدي تلفيقي گروه و بانک براي دوره مياني شش ماهه منتهي به تاريخ مزبور، همراه با يادداشتهاي توضيحي 1 تا 66 پيوست، مورد بررسي اجمالي اين مؤسسه قرار گرفته است. مسئوليت صورتهاي مالي ميان‌دوره‌اي با هيات‌ مديره بانک است. مسئوليت اين مؤسسه، بيان نتيجه‌گيري درباره صورتهاي مالي ياد شده بر اساس بررسي اجمالي انجام شده است.

2. به استثناي محدوديتهاي مندرج در بند (4) زير، بررسي اجمالي اين موسسه براساس استاندارد بررسي اجمالي 2410، انجام شده است. بررسي اجمالي اطلاعات مالي ميان‌دوره‌اي شامل پرس و جو، عمدتا ‌ از مسئولين امور مالي و حسابداري و بکار گيري روشهاي تحليلي و ساير روشهاي بررسي اجمالي است. دامنه بررسي اجمالي به مراتب محدودتر از حسابرسي صورتهاي مالي است و در نتيجه، اين موسسه نمي‌تواند اطمينان يابد از همه موضوعات مهمي که معمولا در حسابرسي قابل شناسايي است، آگاه مي‌شود و از اين‌رو، اظهارنظر حسابرسي ارايه نمي‌کند.

3. براي بخشي از مانده تسهيلات اعطايي غير جاري (مشتمل بر تسهيلات مشکوک الوصول) با توجه به امهال مانده اين تسهيلات و طبقه بندي آنها در طبقه جاري، اقدامات حقوقي در جـريان و ساير موضوعـات منـدرج در يـادداشـت 1-1-13 صورتهاي مالي، صرفا ذخيره مطالبات مشکوک الوصول عام محاسبه گرديده که اين موضوعات در تطبيق با مفاد دستورالعمل بانک مرکزي ج.ا.ا درخصوص محاسبات مربوط به ذخيره مطالبات مشکوک الوصول خاص نمي‌باشد. بنا به مراتب فوق، با توجه به شرايط نامشخص حاکم بر چگونگي به حيطه وصول درآمدن مطالبات معوق مزبور، تعيين ميزان حداقل مبلغ ذخيره مطالبات مشکوک الوصول مورد نياز که مي‌بايستي در حسابها منظور گردد، براي اين موسسه امکان پذير نبوده است.
4. نکات حايز اهميت درخصوص صورتهاي مالي تلفيقي گروه به شرح زير مي‌باشد: (الف) به شرح يادداشت 1-2-2-14 صورتهاي مالي، بهاي تمام شده سرمايه گذاري و سوابق مالي در شرکت تابعه ثبت شده در خارج کشور در پايان سال مالي 1396 از حسابها به دليل انحلال حذف و به حساب تعديلات سنواتي منظور گرديده است. صورتهاي مالي حسابرسي شده دوره انحلال شرکت مزبور به همراه آخرين صورتهاي مالي بررسي اجمالي شده شرکتهاي تابعه امين اعتماد کارآفرين، توسعه تجارت اميد کارآفرين، سرمايه گذاري بانک کارآفرين، توسعه صنايع پتروشيمي کوروش و متانول ستاره شرق و شرکت وابسته بيمه کارآفرين جهت انجام بررسي‌هاي معمول حسابرسي در اختيار اين موسسه قرار نگرفته است. (ب) همچنين طي دوره مالي مورد گزارش، در رعايت بخشي از استانداردهاي حسابرسي 600 (به منظور ارايه اطلاعات تکميلي درخصوص يافته‌هاي حسابرسي و ... که ممکن است منجر به تحريف احتمالي با اهميت در صورتهاي مالي گردد)، دستورالعمل حسابرسي شرکتهاي فرعي ابلاغي جامعه (که بيشتر جنبه شکلي دارد)، را براي حسابرسان 6 شرکت تابعه از طريق بانک ارسال داشته که صرفا يک شرکت تابعه به آن پاسخ داده است. (ج) مضافا برخي از صورت مغايرت حسابهاي سپرده‌هاي ارزي داراي اقلام باز بوده که مدارک و مستندات مربوط به اين اقلام ارايه نگرديده است. بنابراين تعيين آثار احتمالي ناشي از موضوعات مزبور بر اقلام صورتهاي مالي براي اين موسسه مشخص نمي‌باشد.
5. به شرح يادداشتهاي 1-10-7 و 1-33 صورتهاي مالي، معاملات ارزي طي دوره مالي، همانند سال مالي قبل بر اساس نرخهاي رسمي ارز مرجع بانک مرکزي ج.ا.ا و نرخهاي رايج در سيستم صرافي‌ها حسب مورد انجام شده و سود و زيان تسعير ارز حاصله در سود و زيان سال يا دوره شناسايي گرديده است. در اين ارتباط مانده داراييها و بدهي‌هاي ارزي: (الف) در تاريخ 29/12/1397 حسب بخشنامه‌ ابلاغي شماره 924847/98 مورخ 23/03/1398 اداره مطالعات و مقررات بانکي بانک مرکزي ج.ا.ا، بر مبناي نرخ 85.000 ريال براي هر يورو (75.000 ريال براي هر دلار) و ساير اسعار بر مبناي نرخ برابري آن (حدود 15 درصد کمتر از نرخ سامانه نيما) در پايان سال تسعير و سود شناسايي شده از اين بابت به مبلغ 930 ميليارد ريال حسب بخشنامه مزبور به عنوان سود غير قابل تقسيم تحت سرفصل ساير اندوخته‌ها انعکاس يافته (ب) طي دوره مالي مورد گزارش نيز اين اقلام حسب بخشنامه ابلاغي شماره 244222/98 مورخ 18/07/1398 اداره فوق الذکر بر مبناي نرخهاي مندرج در بند (الف) که حدود بيش از 15 درصد کمتر از نرخ مندرج در سامانه نيما مي‌باشد، تسعير و نتايج عمليات در صورت سود و زيان دوره منظور گرديده است. بنا به مراتب فوق، مطابق استانداردهاي حسابداري در صورت وجود نرخهاي متعدد براي يک ارز، از نرخي براي تسعير استفاده مي‌شود که جريانهاي نقدي آتي ناشي از معاملات يا مانده حساب مربوطه بر مبناي آن تسويه مي‌شود. اصلاح حسابها از بابت موارد فوق ضروري است، ليکن تعيين ميزان دقيق تعديلات در حسابهاي سال 1397 و دوره مالي مورد گزارش بانک در شرايط حاضر براي اين موسسه فراهم نمي‌باشد.

6. بر اساس بررسي اجمالي انجام شده، به استثناي آثار موارد مندرج در بندهاي (3) و (5) و همچنين به استثناي آثار تعديلاتي که احتمالا در صورت نبود محدوديتهاي موارد مندرج در بند (4) ضرورت مي‌يافت، اين موسسه به موردي که حاکي از عدم ارايه مطلوب صورتهاي مالي ياد شده، از تمام جنبه‌هاي با اهميت، طبق استانداردهاي حسابداري باشد، برخورد نکرده است.

7. به شرح يادداشت 1-3-9 صورتهاي مالي، بانک مرکزي ج.ا.ا مبلغ 741 ميليارد ريال تحت عنوان تفاوت نرخ ارز در سالهاي 1390 و 1391 از حساب بانک برداشت نموده و حساب جاري بانک نزد بانک مرکزي ج.ا.ا را به عنوان اضافه برداشت بدهکار کرده است. مضافا تا تاريخ صورت وضعيت مالي نيز بابت وجه التزام آن اضافه برداشت، مبلغ 1.398 ميليارد ريال به بدهکار حساب بانک منظور شده که در اين ارتباط گزارش رسيدگي ويژه ارزي براي سالهاي مزبور توسط موسسه حسابرسي (عضو جامعه حسابداران رسمي) تهيه و در اختيار بانک مرکزي ج.ا.ا. قرار گرفته است. پيگيريهاي انجام شده منجر به دريافت نامه مورخ 14/02/1398 اداره آمار و تعهدات ارزي بانک مرکزي ج.ا.ا. به شرح توضيحات مندرج در يادداشت مزبور گرديده است.
8. همانطوريکه در يادداشتهـاي 1-25، 3-26 و 3-57 صورتهاي مالي درج شده، قابل ذکر اينکه: (الف) براي عملکرد سالهاي 1394 الي 1396 بانک جمعا مبلغ 691 ميليارد ريال ذخيره ماليات در حسابها منظور و يا پرداخت گرديده ولي طبق برگهاي تشخيص صادره مبلغ 3.088 ميليارد ريال ماليات مطالبه که مراتب مورد اعتراض بانک قرار گرفته و پرونده عملکرد سالهاي مزبور در جريان رسيدگي بوده که نتيجه آن هنوز به بانک ابلاغ نشده است. (ب) عملکرد سال 1397 بر اساس مبالغ ابرازي و وجود معافيت‌هاي قانوني، بانک فاقد درآمد مشمول ماليات بوده و براي دوره مالي مورد گزارش نيز ذخيره لازم در حسابها منظور شده است. (ج) همچنين برگهاي مطالبه ماليات و عوارض بر ارزش افزوده شرکت تابعه صرافي کارآفرين براي سالهاي 1390 الي 1396 به مبلغ 180 ميليارد ريال (شامل مبلغ 86 ميليارد ريال جريمه) صادر گرديده که مورد اعتراض شرکت قرار گرفته و موضوع در جريان پيگيري مي‌باشد. ضمنا ماليات و عوارض بر ارزش افزوده سال 1397 شرکت تابعه مزبور نيز مورد رسيدگي قرار نگرفته است. (د) مضافا برگهاي قطعي و مطالبه ماليات موضوع بندهاي "ب" و "پ" ماده 17 قانون رفع موانع توليد رقابت پذير و ارتقاي نظام مالي کشور براي عملکرد سالهاي 1395 و 1396 بانک جمعا به مبلغ 709 ميليارد ريال صادر گرديده که نسبت به برگ قطعي صادره به مبلغ 179 ميليارد ريال ذخيره لازم در حسابها منظور و نسبت به برگ مطالبه اعتراض شده که پرونده آن در جريان رسيدگي بوده و عملکرد سال 1397 نيز در اين خصوص مورد رسيدگي قرار نگرفته است. بنا به مراتب فوق، تعيين ميزان بدهي قطعي سالهاي مزبور، موکول به رسيدگي و اعلام نظر نهايي سازمان مالياتي مي‌باشد.
9. تعداد 187 فقره از املاک تمليکي تحت سرفصل ساير داراييها و 5 فقره ملک تحت سرفصل زمين، ساختمان و پيش پرداختهاي سرمايه‌اي (يادداشتهاي 3-20 و 17 صورتهاي مالي) جمعا به مبلغ 3.063 ميليارد ريال فاقد اسناد مالکيت به نام بانک بوده که مراحل دريافت اسناد مالکيت آن در جريان مي‌باشد. همچنين مبلغ 3.079 ميليارد ريال از املاک تمليکي (عمدتا املاک مسکوني) بانک داراي معارض بوده که توسط مشتريان مزبور تخليه نگرديده و اقدامات مديريت بانک مبني بر رفع تعارض و فروش املاک مزبور تا تاريخ اين گزارش منجر به نتيجه نشده است.
10. به شرح يادداشت 4-26 صورتهاي مالي، بر اساس آخرين اصلاح آيين نامه ميزان و نحوه دريافت حق عضويت در صندوق ضمانت سپرده‌ها، حق عضويت سالانه براي سال اول فعاليت صندوق برابر با 25 صدم درصد ميانگين مانده روزانه تمامي سپرده‌ها پس از کسر سپرده قانوني تا سقف تضمين صندوق در سال مالي گذشته و براي سال دوم به بعد فعاليت صندوق، برابر 25 صدم درصد ميانگين مانده هفتگي هر حساب سپرده‌اي در سال مالي گذشته تا سقف تضمين، تعيين شده است. در اين ارتباط، ذخيره لازم براي حق عضويت دوره مالي مورد گزارش در حسابها منظور و حق عضويت اوليه و حق عضويت سالهاي 1393 الي 1397 نيز ظرف مهلت مقرر در وجه صندوق پرداخت شده است.

11. در حال حاضر عمليات بانکداري توسط سيستم نرم افزاري آفرين در بانک در حال انجام بوده و از نرم افزار صفحه گسترده (اکسل) نيز براي تهيه برخي گزارشات ازجمله محاسبات مربوط به درآمد سود تعهدي و وجه التزام، ذخيره مطالبات مشکوک الوصول استفاده شده و همچنين اطلاعات موجود در بانک، داراي برخي نواقص از قبيل ارايه اطلاعات کامل تعهدات ايجاد شده بابت ضمانت‌نامه‌ها و اعتبارات اسنادي به تفکيک نوع وثيقه و صورت ريز تعهدات اعتبارات اسنادي، عدم تخصيص کامل بخشي از وثايق تسهيلات که داراي پوشش عمومي مي‌باشند و عدم ارزيابي بخشي از وثايق تسهيلات بيش از 3 سال مطابق با دستورالعمل بانک مرکزي ج.ا.ا. مي‌باشد. بنا به مراتب فوق و با توجه به گسترش حجم عمليات بانک و ضرورت انجام کليه عمليات بانک از طريق سيستم‌هاي مکانيزه، انجام بررسي‌هاي کارشناسانه جهت تقويت سيستم‌هاي نرم افزاري موجود بانک ضروري مي‌باشد.
12. گزارشات تهيه شده توسط کارشناسان رسمي، کارشناسان منتخب و مصوبات هيات مديره بانک مربوط به ارزيابي وثايق تضمين تسهيلات اعطايي به مشتريان، تمديد و بخشش تسهيلات و ضمانت‌نامه‌ها، ضمانت‌نامه‌هاي صادره و همچنين املاک تمليکي و فروخته شده طي سال، مستند رسيدگيهاي اين موسسه قرار گرفته است.

13. مسئوليت "ساير اطلاعات" با هيات مديره بانک است. "ساير اطلاعات" شامل اطلاعات موجود در گزارش تفسيري مديريت است. نتيجه گيري اين موسسه نسبت به صورتهاي مالي، دربرگيرنده نتيجه گيري نسبت به " ساير اطلاعات " نيست و نسبت به آن هيچ نوع اطميناني اظهار نمي‌شود. در ارتباط با بررسي اجمالي صورتهاي مالي، مسئوليت اين موسسه مطالعه "ساير اطلاعات" به منظور شناسايي مغايرتهاي با اهميت آن با صورتهاي مالي يا با اطلاعات کسب شده در فرآيند بررسي اجمالي و يا تحريف‌هاي با اهميت است. در صورتيکه اين موسسه به اين نتيجه برسد که تحريف با اهميتي در "ساير اطلاعات" وجود دارد، بايد اين موضوع را گزارش کند. در اين خصوص، موارد مذکور در بندهاي (3)، (5) و (8) فوق بر ساير اطلاعات موثر بوده که آثار آن به نحو مناسب در گزارش مزبور منعکس نشده است. توضيحا " ساير اطلاعات " ارايه شده مربوط به شرکت اصلي است. لذا نتيجه گيري اين موسسه صرفا نسبت به گزارش تفسيري شرکت اصلي مي‌باشد.

14. ضوابط و مقررات وضع شده درخصوص دستورالعمل اجرايي افشاي اطلاعات شرکتهاي ثبت شده در بورس اوراق بهادار به شرح زير رعايت نشده است: 1-14- صورتهاي مالي، گزارش تفسيري مديريت سالانه حسابرسي شده شرکت اصلي و تلفيقي گروه و گزارش هيات مديره به مجمع سال 1397، اطلاعات وضعيت عمليات ماهانه براي دوره‌هاي 31/04/1398، 31/05/1398، اطلاعات پرتفوي شرکت تابعه سرمايه گذاري بانک کارآفرين براي مقاطع 3 و 6 ماهه منتهي به سال 1398 و صورتهاي مالي ميان دوره‌اي حسابرسي شده شش ماهه منتهي به 31/06/1398 براي شرکت تابعه صرافي کارآفرين با تاخير به سازمان بورس ارسال گرديده است. 2-14- صورتهاي مالي حسابرسي شده دوره مالي شش ماهه منتهي به 31/06/1398 شرکتهاي تابعه متانول ستاره شرق، توسعه تجارت اميد کارآفرين، سرمايه گذاري بانک کارآفرين، امين اعتماد کارآفرين و توسعه صنايع پتروشيمي کوروش به سازمان بورس ارسال نشده است. 3-14- ارايه صورتجلسه مجمع عمومي عادي ساليانه به مرجع ثبت شرکتها حداکثر ظرف مدت 10 روز پس از تاريخ تشکيل مجمع و افشاي صورتجلسه مزبور حداکثر ظرف يک هفته پس از ابلاغ ثبت در مرجع ثبت شرکتها. 4-14- نسبت حقوق صاحبان سهام به جمع داراييهاي بانک بر اساس دستورالعمل پذيرش اوراق بهادار سازمان بورس (شرکتهاي عضو تابلوي اصلي بازار اول) مي‌بايستي حداقل 30 درصد باشد که اين نسبت در تاريخ صورت وضعيت مالي معادل 8 درصد مي‌باشد. 5-14- ابلاغيه دستورالعمل حاکميت شرکتي شرکتهاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار در تاريخ 12/08/1397 در مواردي به شرح انتخاب دو نفر از اعضاي هيات مديره بانک در بيش از سه شرکت به عنوان عضو غير موظف هيات مديره به همراه اقرارنامه مربوطه، تشکيل کميته انتصابات، مستندسازي ارزيابي اثربخشي هيات مديره و مديرعامل، کميته حسابرسي و اعضاي هيات مديره ذيربط در شرکتهاي فرعي و وابسته، تدوين تشکيلات و رويه‌هاي اجرايي دبيرخانه هيات مديره در قالب منشور مصوب هيات مديره، ترتيب و تاريخ برگزاري جلسات هيات مديره در اولين جلسه هيات مديره براي دوره‌هاي شش ماهه مصوب هيات مديره و برخي اطلاعات با اهميت قابل درج در پايگاه اينترنتي بانک و افشاي جداگانه آن در يک يادداشت در گزارش تفسيري مديريت و ارزيابي ميزان تحقق برنامه‌هاي راهبردي، گزارش اقدامات بانک در رابطه با رعايت اصول حاکميت شرکتي، رعايت نشده است.
15. همانطوريکه از صورتهاي مالي بانک و يادداشتهاي همراه آن ملاحظه مي‌گردد، (الف) با توجه به شرايط اقتصادي حاکم بر وضعيت صنعت بانکداري در سالهاي اخير، عملکرد دوره مالي مورد گزارش در مقايسه با دوره مالي مشابه سال قبل، منجر به سود گرديده که علت آن عمدتا در شرايط روند رو به رشد افزايش هزينه‌ها ناشي از افزايش هزينه‌هاي عمومي و اداري و هزينه مطالبات مشکوک الوصول، افزايش درآمد تسهيلات اعطايي و سپرده گذاري با توجه به شرايط بهبود و تحکيم اعطاي تسهيلات و وصول مبالغ قابل توجه از مطالبات مشکوک الوصول سنواتي بوده است. بر اين اساس سرمايه نظارتي و نسبت کفايت سرمايه بانک (معادل 23/5 درصد در تاريخ صورت وضعيت مالي) بر اساس دستورالعمل محاسبه سرمايه نظارتي و کفايت سرمايه موسسات اعتباري ابلاغي مورخ 17/04/1396 پايين تر از حد نصاب مقرر مي‌باشد. (ب) همچنين سرفصل ساير داراييها (يادداشت 3-20 صورتهاي مالي) شامل مبلغ 3.231 ميليارد ريال (سال مالي قبل مبلغ 3.304 ميليارد ريال) وثايق تمليکي (عمدتا املاک مسکوني) در قبال عدم بازپرداخت نقدي تسهيلات دريافتي مشتريان در سررسيدهاي مربوطه و تسويه اين تسهيلات از طريق دريافت املاک با توجه به اقدامات حقوقي صورت گرفته بوده که در اين ارتباط ماندگاري طولاني مدت داراييهاي مزبور در بانک به خصوص در شرايط اقتصادي فعلي، موجب کاهش نقدينگي و عدم امکان اعطاي تسهيلات جديد مي‌گردد. در اين ارتباط، اتخاذ تصميمات مقتضي به منظور رعايت مفاد بندهاي (16) و (17) قانون رفع موانع توليد رقابت پذير و ارتقاي نظام مالي کشور ضروري به نظر مي‌رسد. (ج) ضمنا به شرح عملکرد سپرده‌هاي سرمايه گذاري و يادداشت 1-43 صورتهاي مالي، مبلغ 315 ميليارد ريال سود هبه شده به سپرده گذاران (مازاد سود پرداختي به سپرده گذاران) طي دوره مالي مورد گزارش پرداخت شده است.